Koślawość kolan to zjawisko, które u wielu dzieci może występować przejściowo, jako etap rozwoju układu kostno-stawowego. Jednak w niektórych przypadkach wymaga ono konsultacji ze specjalistą, a nawet odpowiednio dobranej terapii. Dowiedz się, na czym polega koślawość kolan, jak ją rozpoznać i dlaczego w razie niepokojących objawów warto odwiedzić specjalistę, takiego jak ortopeda dziecięcy w Gdańsku.
Na czym polega koślawość kolan?
Koślawość kolan to sytuacja, w której kolana dziecka zbliżają się do siebie, tworząc literę „X”, podczas gdy stopy pozostają rozstawione na zewnątrz. To charakterystyczne ustawienie nóg może być fizjologiczną częścią rozwoju – wiele dzieci w wieku od 2 do 6 lat przechodzi przez etap koślawości kolan, który następnie samoistnie ustępuje.
Problem pojawia się wtedy, gdy kąt koślawości nie zmniejsza się wraz z wiekiem, pogłębia się lub towarzyszą mu inne objawy, takie jak ból, trudności w chodzeniu czy szybkie męczenie się dziecka.
Jak objawia się koślawość kolan?
Najbardziej widocznym objawem jest charakterystyczne ułożenie nóg – kolana stykają się lub są bardzo blisko siebie, natomiast kostki pozostają oddalone, nawet przy maksymalnym zbliżeniu stóp. Inne oznaki, które mogą towarzyszyć koślawości kolan to:
- nierówny chód lub „toczenie się” na boki;
- szybka męczliwość podczas spacerów;
- ból kolan lub bioder po dłuższym staniu lub wysiłku fizycznym;
- przetarcia wewnętrznych części butów – świadczące o nierównomiernym obciążeniu kończyn.
Jakie są przyczyny koślawości kolan?
U większości dzieci koślawość kolan ma charakter fizjologiczny i wynika z naturalnych etapów rozwoju. Jednak w niektórych przypadkach może być skutkiem:
- wrodzonych nieprawidłowości układu kostnego,
- osłabienia mięśni kończyn dolnych,
- nadwagi lub otyłości,
- krzywicy (niedobór witaminy D),
- wcześniejszych urazów nóg,
- zaburzeń neurologicznych lub genetycznych.
Dlatego nawet jeśli problem wydaje się błahy, warto go skonsultować ze specjalistą.
Kiedy rodzic powinien zareagować?
Nie każde odchylenie od normy jest powodem do niepokoju, ale są sygnały, których nie należy ignorować:
- koślawość utrzymuje się po 7. roku życia,
- kolana stykają się przy szerokim rozstawieniu kostek (ponad 8–10 cm),
- dziecko skarży się na ból kolan, bioder lub pleców,
- widoczna jest asymetria kończyn lub inne zaburzenia postawy,
- dziecko często się potyka lub ma problemy z równowagą.
W takich przypadkach ortopeda dziecięcy w Gdańsku będzie najlepszym adresatem konsultacji.
Dlaczego warto udać się do ortopedy dziecięcego?
Specjalista przeprowadzi dokładne badanie ortopedyczne, które pozwoli określić, czy koślawość kolan mieści się w granicach normy rozwojowej, czy też wymaga leczenia. Ortopeda może zlecić:
- pomiar kąta koślawości i długości kończyn,
- badanie chodu,
- zdjęcia RTG w wybranych przypadkach,
- ocenę biomechaniki stawów i siły mięśniowej.
Na tej podstawie specjalista dobierze odpowiednią metodę postępowania – od zaleceń dotyczących ćwiczeń, przez wkładki ortopedyczne, aż po fizjoterapię lub leczenie ortopedyczne, jeśli problem jest poważny.
Jakie ćwiczenia można wykonać w domu?
W przypadku niewielkiej koślawości kolan pomocne mogą być ćwiczenia wzmacniające mięśnie nóg i poprawiające postawę. Oto przykładowe aktywności:
- chodzenie na zewnętrznych krawędziach stóp – wzmacnia mięśnie stabilizujące kolana;
- przysiady przy ścianie z piłką między kolanami – uczą prawidłowego ustawienia kończyn;
- pływanie – szczególnie styl klasyczny (żabka) wspiera korekcję ułożenia nóg;
- jazda na rowerze – poprawia stabilność i koordynację mięśniową;
- chodzenie boso po różnorodnych nawierzchniach – stymuluje rozwój mięśni stóp i nóg.
Warto jednak pamiętać, że każdy przypadek powinien być indywidualnie oceniony przez specjalistę, dlatego przed rozpoczęciem ćwiczeń dobrze jest skonsultować się z ortopedą lub fizjoterapeutą.
Podsumowanie
Choć koślawość kolan często bywa fizjologicznym etapem rozwoju dziecka, niektóre objawy mogą świadczyć o konieczności wdrożenia leczenia. Jeśli zauważysz niepokojące sygnały u swojej pociechy, nie zwlekaj – ortopeda dziecięcy w Gdańsku pomoże postawić właściwą diagnozę i dobrać najlepsze metody postępowania. Wczesna interwencja pozwala uniknąć pogłębiania się wady i problemów w przyszłości, a także wspiera zdrowy rozwój dziecka.