Integracja sensoryczna jest procesem polegającym na odbieraniu informacji przez układ nerwowy, które pochodzą ze zmysłów: dotyku, równowagi, węchu, smaku, słuchu, wzroku, proprioceptywnego. Najpierw je rozpoznaje i interpretuje, następnie integruje w taki sposób, aby je skutecznie i efektywnie wykorzystać w działaniu.
Czy prawidłowy rozwój sensoryczny jest ważny w życiu dziecka?
Prawidłowy rozwój sensoryczny jest niezwykle ważny w życiu każdego dziecka, ponieważ wpływa na prawidłowe jego funkcjonowanie, zachowanie oraz rozwój nie tylko ruchowy, ale również poznawczy. Nieprawidłowa integracja sensoryczna prowadzi do pojawienia się różnego rodzaju zaburzeń. Mają one miejsce wtedy, gdy układ nerwowy nieodpowiednio przetwarza bodźce, co objawia się obniżonym poziomem koordynacji ruchowej, nadmierną lub obniżoną reakcją na bodźce, niedostatkiem uwagi, opóźnionym rozwojem mowy, nieprawidłowym poziomem aktywności ruchowej oraz zaburzeniami zachowania. Istotne jest to, że zaburzenia integracji sensorycznej mogą być rozpoznane zarówno u dzieci w normie intelektualnej, z trudnościami w uczeniu się, jak i z niepełnosprawnością intelektualną, a także ruchową, nadpobudliwością psychoruchową, autyzmem, czy porażeniem mózgowym. Zaburzenia integracji sensorycznej determinują funkcjonowanie dziecka, uczenie się, jego zachowanie i rozwój społeczno – emocjonalny, dlatego należy zadbać o jego prawidłowy rozwój, czemu służą m.in. zabawki sensoryczne.
Czym jest ścieżka sensoryczna?
Zadaniem zabawek sensorycznych jest stymulowanie rozwoju umysłowego i fizycznego osób z zaburzeniami sensorycznymi. Dzięki nim dziecko może rozwijać wszystkie zmysły i poznawać otaczający je świat. Ścieżka sensoryczna jest czymś w rodzaju toru przeszkód, wykonanego z różnych materiałów. Chodzi przede wszystkim o to, by miały one rozmaitą fakturę, od twardych, chropowatych po delikatne i miękkie, przyjemne w dotyku. Dzięki temu stymuluje ona receptory znajdujące się w mięśniach stóp i dłoni, ale również umożliwia dziecku nabywanie i rozwijanie innych umiejętności, dostarcza zróżnicowanej wiedzy, rozwija kreatywność i wyobraźnię, a przede wszystkim zapewnienia maluchowi doskonałą zabawę i ciekawe spędzenie czasu.
Do czego służy ścieżka sensoryczna?
Ścieżka sensoryczna służy przede wszystkim dostarczeniu maluchowi bodźców, wynikających z kontaktu dotykowego z materiałami o różnej fakturze, co ma przyczynić się do pobudzenia percepcji wzrokowo – ruchowej i kształtowania prawidłowej reakcji na konkretne wrażenia dotykowe. Zadaniem dziecka jest przejście po ścieżce sensorycznej bosymi stopami, dotykanie jej również dłońmi, dzięki czemu maluch ćwiczy sprawność motoryczną, równowagę i koordynację ruchową, a także planowanie ruchu i percepcję wzrokową. Poprzez wspólną zabawę dziecko nie tylko pożytecznie, ale także ciekawie spędza czas. Interesującą kwestią jest to, że rodzice wspólnie z maluchem mogą ją wykonać samodzielnie w domu. Kwestią pomysłowości opiekunów i dziecka są materiały, z których zechcą stworzyć tego rodzaju pomoc sensoryczną.
Dla kogo przeznaczona jest ścieżka sensoryczna?
Ścieżka sensoryczna przeznaczona jest nie tylko dla dzieci wykazujących zaburzenia i dysfunkcje rozwojowe, ale również dla tych, które nie wykazują żadnych nieprawidłowości w rozwoju. Zaleca się korzystanie z niej maluchom mającym trudności w poruszaniu się, postrzeganiu, w sposób niedostateczny reagującym na dotyk, czy z zaburzeniami integracji sensorycznej. W przypadku dzieci zdrowych wpływa ona na ich sprawność fizyczną, koordynację ruchową oraz równowagę. Wykorzystuje się ją w gabinetach terapeutycznych, w przedszkolach, na placach zabaw, a także w prywatnych domach.
Jak zrobić samodzielnie ścieżkę sensoryczną w domu?
Ścieżkę sensoryczną dla dzieci można z powodzeniem wykonać samodzielnie w domu. Przy gromadzeniu materiałów należy pamiętać, że twarde elementy powinny przeplatać się z delikatnymi i miękkimi, dlatego planowanie przed rozpoczęciem pracy ma kluczowe znaczenie. Warto zachęcić malucha do wspólnego tworzenia toru przeszkód. Przed jej wykonaniem należy zaopatrzyć się w nożyczki, kleje, materiały o różnej fakturze, takich jak: makaron, fasola, groch, groszek, szyszki, gałęzie, liście, trawa, piasek, kamyki, gąbki, pompony, guziki, folia bąbelkowa, wata i wiele innych. Można ją stworzyć w ogrodzie lub w domu, wykorzystując wolną przestrzeń, aby dziecko mogło swobodnie poruszać się po niej. Należy pamiętać o odpowiednim przymocowaniu jej do podłoża, aby materiał nie zmieniał położenia.
Gdzie można kupić ścieżkę sensoryczną dla dzieci?
Rodzice mogą zaopatrzyć się w ścieżkę sensoryczną w sklepach posiadających w swojej ofercie pomoce terapeutyczne do organizowania zabaw dla dzieci zarówno w normie intelektualnej, jak i z różnymi zaburzeniami rozwojowymi, w tym z autyzmem, które są dopasowane do wieku i poziomu rozwojowego malucha.